Dziewczynko, roznieć ogienek. Martin Šmaus
Andrejko Dunka przychodzi na świat w cygańskiej osadzie, gdzieś na wschodnich krańcach ówczesnej Czechosłowacji, ale nie spędzi życia jak jego romscy przodkowie, bo jest druga połowa XX wieku, czasy się zmieniają i Europa Środkowa nie chce już wędrownych taborów. W cygańskie oczy zagląda bieda, dlatego mały Andrejko zostaje wysłany przez rodzinę do Pragi w poszukiwaniu lepszego życia. I tak zaczyna się jego rozpaczliwa wędrówka, której nieodłącznie towarzyszy tęsknota, ból, cierpienie, niezrozumienie, bo ani bezwzględna miejska społeczność, ani okrutne rodzinne relacje nie pozwalają znaleźć swojego miejsca w świecie, określić własnej tożsamości. Kolejne podejmowane próby, z jednej strony integracji czy dostosowania się, z drugiej buntu, niezgody lub jak mówią Cyganie przeskoczenia własnego cienia, z góry skazane są na niepowodzenie. I nie wróżą dobrego zakończenia, bo karty są znaczone. Cygańskie opowieści o dawnych, dobrych czasach, które już nie powrócą, bo historia za bardzo przyspieszyła, kontrastują z obrazem współczesnej romskiej rodziny skazanej na społeczne wykluczenie i zadziwiająco szybko poddającej się moralnej degradacji. Taka jest cena przetrwania. Naturalistycznie brutalna, wstrząsająca, liryczna, piękna opowieść, czeskiego pisarza, obok której nie można przejść obojętnie, jest próbą zrozumienia tego targanego sprzecznościami, napiętnowanego narodu i własnej postawy wobec cygańskiej mentalności. Książka dostępna w zbiorach Książnicy Karkonoskiej. (kh)
Zupa z jeża. Magdalena Kozłowska
Powieść Magdaleny Kozłowskiej wpisuje się w nurt literatury romskiej, chociaż została napisana przez Gadzio. Bohaterką jest 13-letnia Jaelle, a właściwie ona i kobiety z jej rodziny. Cyganki, które w swoim świecie taborów, tańców, dumy i zaufania do tradycji jawią się jak barwne motyle. Towarzyszy im niedopowiedzenie, magia, siły nadprzyrodzone i więź z przyrodą, taniec i brzęk błyskotek. W zetknięciu ze światem Gadziów stają się wręcz pozbawione siły. Opowieść o kolejnych pokoleniach kobiet romskich niesie ze sobą dużą dozę nostalgii i romantyzmu, tęsknoty za światem, w którym istnieje i działa jakaś inna siła, siła przenoszona z pokolenia na pokolenie, przekazywana przez babki i matki młodym Romkom. Fabuła zaczyna się od podpalenia domu, w którym mieszkają Romowie. Nastoletnia Jaelle zostaje wyznaczona przez starszyznę do podjęcia decyzji, czy pomścić jej babkę, która umarła w wyniku pożaru. Trzy dni wędrówki z poprzedniczkami, które przetrwały Holokaust, zniosły z dumą pogardę otoczenia, przeżyły strach, ból i głód, wielkie uniesienia i jeszcze większą rozpacz, z kobietami, które w kulturze romskiej, w taborze, który ostatecznie przygarnie, nakarmi i odjedzie wśród dźwięków muzyki, znalazły siłę i ratunek. Jaką decyzje podejmie Jaelle? Czy wybierze krwawą zemstę ? Jaką drogę wskaże tradycja romska i opowieści ukochanej Babe?
Magdalena Kozłowska urodziła się w Kowarach, zapewne kawałek Kowar znalazł się w jej książce. Poza ciekawą treścią fabularną, znajdziecie w Zupie z jeża garść informacji o kulturze romskiej, wierzeniach i tradycji. Książka dostępna w zbiorach Książnicy Karkonoskiej. (JJ)
Ryjówka Przeznaczenia – Tomasz Samojlik
Ryjówki to niewielkie, ruchliwe i wiecznie głodne ssaki. Niemal bez przerwy polują - nie pogardzą owadem, dżdżownicą, ślimakiem czy małą rybką. Mało kto jednak wie, że ryjówkom przydarzają się też mrożące krew w żyłach przygody. Gdy w lesie pojawia się Czarny Nieprzyjaciel, wróg wszelkiego istnienia, muszą szukać ratunku dla siebie i swojej doliny. Wedle starej przepowiedni, w chwili próby ma im pomóc ryjówka przeznaczenia. Tylko jak ją znaleźć? Zawiłe procesy ekologiczne z jedną z najbardziej fascynujących rodzin ssaków w roli głównej, przepowiednie wątpliwej skuteczności, awantury i perypetie, pościgi i brawurowe ucieczki! To wszystko, a nawet więcej, znajduje się na kartach "Ryjówki przeznaczenia" - opowieści fantasy w świecie ryjówek! Dostępna w zbiorach Książnicy. (AJ)
